Klasy społeczne

W makrostrukturze społeczeństw wyróżnia się klasy i war­stwy. Przynależność do określonej klasy społecznej ustala miej­sce jednostki lub np. rodziny w stosunku do innych. Posiadane miejsce określa szanse życiowe ludzi, udział w dochodzie naro­dowym, poziom zamożności. Klasy dzielą się na warstwy. We­dług Lenina klasami nazywamy ?wielkie grupy ludzi różniące się między sobą miejscem w historycznie określonym systemie produkcji społecznej, stosunkiem (przeważnie usankcjonowanym i ustalonym przez prawo) do środków produkcji, rolą w społecz­nej organizacji pracy i ? co za tym idzie ? sposobem otrzymy­wania i rozmiarami tej części bogactwa społecznego, którą roz­porządzają”.

W jaki sposób powstają klasy społeczne? Marks stwierdził, że społeczeństwa dzielą się na właścicieli środków produkcji i na pracowników najemnych, utrzymujących się ze sprzedaży swo­jej siły roboczej. Stosunek do narzędzi produkcji, ich własność, decyduje o stosunkach produkcji, a tym samym o stosunkach spo­łecznych i politycznych. Dochodzi bowiem do podziału ludzi na posiadaczy i najemników. Podział taki prowadzi do zróż­nicowania w pozycji społecznej, a także ekonomicznej. Przy­kładem klasy posiadaczy było ziemiaństwo, najemnikami ? chłopi pracujący u nich na ziemi. W społeczeństwach ka­pitalistycznych posiadający środki produkcji określali czas pracy, wydajność, wynagrodzenie robotników. Oni też jako ludzie decydujący o obliczu gospodarczym społeczeństwa od­działywali na władzę. Klasy bogatsze miały dostęp do wykształ­cenia, ochrony zdrowia i korzystały z innych przywilejów. Chcąc umocnić swoją pozycję klasy tworzą swoją ideologię.

Klasa społeczna powstaje na podłożu stosunków produkcji. Ważnym jej elementem jest rodzina. Ona bowiem przez proces socjalizacji, czyli przez przekazywanie kultury swojej klasy, jej ideologii, zawodu, zapewnia jej trwanie. Dzieci wychowywane w rodzinie nabywają w niej świadomości klasowej, charakterys­tycznych pojęć klasowych, np. na temat sukcesu życiowego. Zda­niem J. Szczepańskiego ?Pełny opis klasy społecznej wymaga więc opisu jej podstaw ekonomicznych, jej instytucji klasowych, jej ideologii klasowej, rodzajów rodziny, które w niej występu­ją, kategorii zawodowych, które się na nią składają, a przede wszystkim czynników, które klasy społeczne stale przekształca­ją”.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.