Temperament zależy od wrodzonych cech układu nerwowego i jest indywidualną właściwością jednostki, .przejawiającą się w ogólnej aktywności, sile, szybkości i trwałości reakcji. W tem­peramencie ujawnia się dynamika życia emocjonalnego jednostki, sposoby zewnętrznego wyrażania uczuć i zachowania się. Istotny­mi cechami temperamentu są: wrażliwość na bodziec, impulsywność, siła i trwałość reakcji emocjonalnej oraz tempo jej prze­biegu.

W starożytności przyjęto podział na cztery główne typy tem­peramentu. Twórcą tego podziału był Hipokrates, żyjący w V wieku przed naszą erą. Podstawą podziału były cztery ?wilgot­ności”, decydujące o reakcjach człowieka. Zależnie od przewagi jednej z ?wilgotności” reakcje są gwałtowne lub łagodne. Do tych ?wilgotności” Hipokrates zaliczył: sanguis (krew), chole (żółć), melas chole (czarna żółć), i phlegma (flegma). Stąd też wy­wodzą się nazwy czterech typów temperamentów:

1. Sangwinik ? osobnik żywy, impulsywny, ruchliwy.
2. Choleryk ? pobudliwy, wrażliwy, impulsywny, ener­giczny.
3. Melancholik ? wrażliwy, impulsywny, powolny, o trwałych emocjach.
4. Flegmatyk ? zrównoważony, o małej wrażliwości i impulsywności, powolny, spokojny.

Ogólnie przyjmuje się, że cechy temperamentu zależą od wro­dzonych właściwości układu nerwowego, wzajemnego stosunku kory do ośrodków podkorowych oraz czynności gruczołów wy­dzielania wewnętrznego i przemiany materii w organizmie. Właś­ciwości wrodzone mogą jednak ulegać zmianom w zależności od wychowania, doświadczenia jednostki lub wpływu’ środków far­makologicznych.

Zależność temperamentu od innych cech organizmu, a szczegól­nie od budowy ciała, wyprowadził E. Kretschmer. Jest on twórcą tak zwanej typologii konstytucjonalnej. Na podstawie obserwacji chorych w szpitalu psychiatrycznym stwierdził, że istnieje zależ­ność między budową ciała osobnika a podatnością na choroby psychiczne. Po długotrwałych obserwacjach i porównaniach

Kretschmer wyodrębnił cztery typy budowy ciała, różniące się za­sadniczo między sobą. Są to:

1. Leptosomatyk ? chudy, wysoki, ramiona szczupłe, twarz szczupła, kończyny chude i długie.
2. Pyknik ? otyły, średniego wzrostu, szyja krótka, głowa okrągła, twarz szeroka, duży brzuch.
3. Atletyk ? silna budowa, umięśniony, wzrost średni lub wysoki, szeroki w barach, wąski w biodrach.