marzec 23rd, 2012 
admin Cechy temperamentu przejawiają. się w czynnościach intelektualnych, a nie tylko w motorycznych czy emocjonalnych. Temperament jest jednym z mechanizmów regulujących czynności i zachowanie się jednostki, ale nie wyznacza go bezpośrednio. Cechy temperamentu przejawiają się również w nastawieniu do życia i społeczeństwa, w stosunku do innych ludzi i do siebie. Do cech temperamentu zalicza się: silę i wielkość reakcji oraz czas przebiegu reakcji.
Siłę reakcji oznacza się stosunkiem siły działającego bodźca do wywołanego efektu. Im silniejszy jest bodziec, tym większa reakcja i odwrotnie. Siłę reakcji jednostki porównuje się siłą innych osób na działanie tego samego bodźca. Różnice indywidualne pozwalają ocenić siłę reakcji danej jednostki. Jeśli wskaźnik siły jest względnie stały i charakterystyczny dla danej jednostki, to przyjmuje się go za cechę temperamentu zwaną reaktywnością. Wyróżniamy osoby silne i słabo reaktywne. U silnych reaktywnie te same bodźce wywołują silniejsze reakcje niż u słabych reaktywnie.
Inną cechą wynikającą z siły i wielkości reagowania jest aktywność zachowania jednostki, rozumiana jako częste podejmowanie działań. Przeciwnością tej cechy jest bierność zachowania, rozumiana jako brak aktywności. Bierność może przybierać różne formy, ale głównym jej celem jest zmniejszenie siły bodźca.
Drugą cechą składową temperamentu jest czas przebiegu reakcji. Należy tu szybkość reakcji, która jeśli ma charakter stały dla danej jednostki, zaliczana jest do cech temperamentu. Inną cechą charakteryzującą przebieg zachowania w ujęciu czasowym jest ruchliwość, to jest zdolność do przestawiania się z jednej reakcji na drugą.
Na zakończenie rozważań o temperamencie należy zwrócić uwagę na wpływ cech temperamentu na styl działania jednostki, charakterystyczny dla niej. Sposób osiągania określonego wyniku działania zależy od siły i ruchliwości procesów nerwowych. Zależność ta przejawia się w różnych formach wykonywanych czynności, a szczególnie w pracy produkcyjnej i nauce szkolnej. Pracownicy ?ruchliwi” starają się jak najszybciej wykonać zadania, a ?powolni” większą uwagę zwracają na czynności zapewniające rytmiczność pracy.
Również w nauce szkolnej występuje określony styl pracy. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono zależność między reaktywnością uczniów, siłą układu nerwowego, stylem działania a cechami temperamentu. Uczniowie różniący się stopniem reaktywności różnią się także pod względem wykonywania czynności zasadniczych i pomocniczych. Jednostki reaktywne cechuje przewaga czynności pomocniczych, zapewniających wykonanie zadania, nad czynnościami zasadniczymi. U jednostek mało reaktywnych lub niereaktywnych czynności zasadnicze górują nad pomocniczymi. Jednostki reaktywne są bardziej podatne na zmęczenie, potrzebują co jakiś czas odpoczynku, a jednostki niereaktywne są bardziej wytrzymałe, praca ich jest ciągła, mniej przerywana. Poza tym jednostki reaktywne sprawniej wykonują różne czynności przemiennie i łatwo przechodzą od jednej do drugiej, nawet gdy poprzedniej nie doprowadziły do pożądanego skutku. Jednostki niereaktywne trudniej przechodzą od jednej czynności do następnej, ich czynności są bardziej jednorodne, a jeśli nawet występują na przemian, to zachowana jest między nimi równowaga.
Styl działania zależny od temperamentu, realizowany jest wtedy, gdy istnieje swoboda działania. Gdy jest ona ograniczona i jeśli sposób wykonania jest sprzeczny z możliwościami jednostki wynikającymi z jej temperamentu, wówczas może to doprowadzić do obniżenia wydajności pracy.
Posted in