Umiejętności wykonywane przy ograniczonym udziale świado­mości, w sposób zautomatyzowany, nazywamy nawykami. Po­czątkowo, gdy uczymy się jakiejś czynności, jesteśmy całkiem na niej skupieni, występuje duża koncentracja, uwagi i napięcie emocjonalne. W początkowej fazie zdobywania umiejętności ru­chy nie są skoordynowane, a wykonanie ich utrudnione. Trzeba dużego wysiłku, udziału świadomości, koncentracji uwagi, kon­troli wzroku, aby wykonać poprawnie poszczególne ruchy. Wy­konuje się przy tym dużo ruchów zbędnych, pochłaniających energię i wprowadzających zmęczenie. Gdy przez pewien czas ćwiczymy daną czynność, ruchy stają się bardziej oszczędne, wy­eliminowane zostają zbędne, a napięcie emocjonalne, kontrola wzrokowa i świadomość maleją. Z biegiem czasu czynności stają się automatyczne, kontrola świadomości ograniczona, a wyko­nywana czynność staje się nawykiem.

W wykonaniu czynności nawykowych występuje kolejność bodźców i reakcji, które dzięki powtarzaniu tworzą pewien utrwa­lony układ. Wystarczy, żeby zadziałał jeden, z bodźców, aby uaktywnić kolejne ruchy nie czekające na swoje bodźce. W na­wykowych czynnościach wycierania obuwia, wystarczającym bodźcem jest wejście na wycieraczkę, niezależnie od tego, czy się wchodzi, czy wychodzi z mieszkania. Obuwie wycieramy do­kładnie bez żadnego polecenia, nawet nie myśląc o tym. Czyn­ności nawykowe ogromnie ułatwiają działalność człowieka w ży­ciu codziennym, który wiele czynności wykonuje w sposób zau­tomatyzowany, nie myśląc o nich.