Biegunowość uczuć i emocji. Uczucia i emocje wyrażające stosunek jednostki do otoczenia mogą występować w różnych nasileniach. Większość uczuć łatwo grupuje się w pary o sprzecznych właściwościach, jak np. radość ? zmartwienie, wesołość ? smutek, miłość ? nienawiść. Tę cechę uczuć nazywamy biegunowością. Między uczuciami znajdującymi się na różnych biegunach mogą zachodzić stany pośrednie charakteryzujące się stopniem natężenia.
Prawie każde przeżycie jest przyjemne lub przykre. Zarówno człowiek, jak i zwierzę dążą do przeżywania emocji przyjemnych, a unikania przykrych. Emocje przyjemne mają charakter dodatni, a przykre ujemny. Również w uczuciach radości, szczęścia, wesołości jednostka przeżywa dodatni stosunek do otoczenia, a w niezadowoleniu, cierpieniu, smutku, zmartwieniu, rozpaczy stosunek ujemny.
Siła i trwałość uczuć. Procesy emocjonalne i uczuciowe przeżywa jednostka z różną siłą. Zależy to od nasilenia działającego bodźca; im silniejszy jest bodziec, tym silniejszy wywołuje stan emocjonalny i tym silniejszy jest poziom aktywacji, to jest pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego. Stopnie nasilenia aktywacji można rozmieścić w przedziale, na którego jednym końcu znajduje się brak jakiejkolwiek reakcji na bodźce (jest to stan zwany śpiączką), a na drugim silne podniecenie emocjonalne, takie np. jak wściekłość.
Nie wszystkie uczucia mają ten sam stopień trwałości. Jedne są przeżywane silnie, ale krótko, inne o mniejszym nasileniu, ale długo. Ze względu na siłę i trwałość uczuć można wyróżnić pewne rodzaje przeżyć charakteryzujące się swoistym przebiegiem. Należą do.nich: afekty, wzruszenia i nastroje.
Afektami nazywamy silne przeżycia, którym często towarzyszą gwałtowne reakcje o przebiegu wybuchowym. Jednostka w stanie afektu traci panowanie nad sobą i często popełnia czyny, których nie popełniłaby będąc spokojna. Do afektów zalicza się wybuchy gniewu, radości, rozpaczy, przerażenia. Afekty charakteryzują się nagłym początkiem, znacznym natężeniem, obniżeniem zdolności logicznego myślenia i kontroli oraz trudnością hamowania własnych reakcji, krótkim czasem trwania i znużeniem po ich ustąpieniu.
Drugim rodzajem silnych emocji jest wzruszenie ogarniające organizm na dłużej i charakteryzujące się objawami wegetatywnymi. Wzruszenie wywołują: radość, strach, zadowolenie. Może ono osiągać różne stopnie, inne wzruszenie będzie na widok kochanej, długo nie widzianej osoby, a inne przy odnalezieniu przedmiotu wywołującego przyjemne wspomnienia.
Nastroje są stanami emocjonalnymi o nieznacznym natężeniu, trwającymi dłużej niż dwa poprzednio omówione. Wywołują je przedmioty, sytuacje, ludzie, z którymi dobrze lub źle się czujemy. Może być nastrój dobrego samopoczucia, rozdrażnienia, przygnębienia, często bez uświadomienia sobie przyczyny. Nastrój może wywołać określony stan somatyczny, np. duszności, zmiany w tętnie, bóle głowy, ból zęba itp. U niektórych osób występuje zmienność nastroju, z pogodnego przechodzi w przygnębienie, aby po chwili powrócić do poprzedniego. Nastroje wywoływane są różnymi czynnikami, jak i zmianami w stanie fizycznym człowieka, zmęczeniem, powodzeniem lub niepowodzeniem w pracy zawodowej.