Spostrzeżenie jest złożonym procesem psychicznym, bierze w nim udział jednocześnie kilka receptorów, a poszczególne wra­żenia łączą się w sensowną całość dzięki funkcji syntezy kory mózgu. W spostrzeżeniu łączą się nie tylko poszczególne wraże­nia, ale również pewne zależności i stosunki zachodzące między częściami spostrzeganego przedmiotu.

Na dokładne spostrzeżenia duży wpływ ma uprzednie doświad­czenie człowieka, jego wiedza, zainteresowanie i pamięć. Dokład­niej spostrzega dane zjawisko człowiek zainteresowany nim niż ten, który je widzi po raz pierwszy. Doświadczenie uczy nas, że spostrzegane drzewo widoczne na horyzoncie jest wysoką brzo­zą, chociaż z daleka wydaje się małe.

Zależność spostrzegania od doświadczenia, wiedzy, zaintereso­wania, poglądów i przekonań nazywamy apercepcją. Dzięki niej organizacja spostrzegania u jednego człowieka jest zupełnie inna niż u drugiego, a nowe treści spostrzegane są w określonej struk­turze. Polega ona na możliwości wyodrębniania tego, co istotne, na wykrywaniu związków w samym zjawisku, jak i w porówna­niu z poprzednimi zjawiskami. W apercepcji biorą udział pro­cesy myślowe: porównywanie, różnicowanie, analiza i inne. Spostrzeżenie nowego przyrządu przez niespecjalistę będzie po­wierzchowne, mało treściwe, w porównywaniu ze spostrzeżeniem tego samego przedmiotu przez specjalistę.

Spostrzeżeniami rządzi prawo stałości. Spostrzegamy przedmioty, które wyodrębniły się w polu spostrzeżeniowym w ich rzeczywistej wielkości. Prawo stałości występuje we wszystkich naszych spostrzeżeniach niezależnie od tego, czy przedmiot znajduje się daleko, czy blisko od nas. Kombajn zbo­żowy będzie,zawsze dużą maszyną, niezależnie od tego, czy znaj­duje się tuż obok, czy daleko w polu. Prawo stałości dotyczy rów­nież barw, niezależnie od oświetlenia ich spostrzegamy je zawsze takie same.                                                                                      ,

W spostrzeganiu ujmujemy przedmiot w całości, a nie sumę odrębnych elementów. Wyodrębnienie elementów jako części, po­wiązanych ze sobą, zależy od znajomości przedmiotu i umiejęt­ności przeprowadzania analizy. To następuje po dłuższym trenin­gu w spostrzeganiu i lepszym poznaniu przedmiotu.

Stosunek części do całości w spostrzeganiu jest różny. Jedne części decydują o kształcie całości, a inne odgrywają w tym małą rolę. Jeśli z całości przedmiotu wypadnie decydująca część, to spostrzegamy całość zmienioną, a jeśli wypadnie część nieważna, to spostrzegamy całość nie zmienioną. Niezręczne pociągnięcie pędzlem zmienia na portrecie podobieństwo, choć przyczynę trudno czasem wykryć, natomiast brak litery w wyrazie lub do­datkowa, która nie przeszkadza w odczytaniu poprawnym wyrazu, często pozostaje nie zauważona.

Przedmioty zawsze spostrzegamy na określonym tle, a spostrze­gamy je dlatego, że zostają wyodrębnione z tła. Obrazy wielo­znaczne są tak malowane, że pewne części na nich raz spostrze­gamy jako figurę, a raz jako tło. Figura oddzielona konturami od tła, wydaje się bardziej wyraźna niż tło. Figura wysuwa się na pierwszy plan, tło natomiast pozostaje w tyle.

Nie zawsze wyodrębnienie przedmiotu z tła jest łatwe. Ist­nieją różne sposoby, których celem jest zamaskowanie figu­ry w tle, aby nie została rozpo­znana. Tego rodzaju ukrywanie obiektów w tle, na któ­rym się znajdują, stosowane jest w wojsku. Obiekty woj­skowe malowane są farbami zbliżonymi do tła w nieregular­ne kontury, w wyniku czego pewne fragmenty kształtu obiektu maskowanego zlewają się z tłem, zniekształcają go, utrudniają rozpoznanie, dlatego trudno go wyodrębnić z tła, szczególnie z daleka.

Spostrzeganie przestrzeni polega na lokalizowaniu przed­miotów w głębi, ustalaniu kierunków, wielkości, stosunków prze­strzennych między przedmiotami. Przedmioty spostrzegamy jako trójwymiarowe rozmieszczone w jednym kierunku i głębi. W spostrzeganiu przedmiotów trójwymiarowych dużą rolę odgrywa widzenie dwuoczne oraz doświadczenie człowieka. Każde oko od­biera inny obraz przedmiotu. W korze mózgu, w ośrodku wzroko­wym, obrazy nakładają się na siebie, dając jeden obraz trójwy­miarowy.

Spostrzeżenie czasu jest procesem nieco bardziej złożonym, ponieważ czasu nie możemy spostrzegać bezpośrednio. Spostrze­żenie upływającego czasu wiąże się z obserwacją trwania ruchu i przemieszczenia zjawisk w przestrzeni oraz takich, które pow­stają i znikają. Spostrzeganie czasu przebiega różnie i zależy od sytuacji, w jakiej znajduje się jednostka. Osoba zmęczona zapa­dająca w drzemkę, ocenia czas drzemki niedokładnie, raz za krót­ko, innym razem za długo. Czas płynie nam wolno, gdy na coś czekamy, natomiast szybko, gdy naszym przeżyciom towarzyszą przyjemne doznania.

Spostrzeżenie ruchu jest związane zarówno ze spostrzega­niem następstw przestrzennych, jak i czasowych. Dokonujące się ruchy przedmiotów trwają przez pewien czas, przemieszczają się w przestrzeni i dlatego spostrzegamy ruch, raz szybki, a raz jako wolny.